Feedback geven zonder frustratie – Van winnen naar verbinden

Hee, grensloper!

Jij en ik weten hoe belangrijk feedback is. Het kan mensen helpen groeien, teams versterken en relaties verbeteren. Het gebeurt vaak dat feedback in een strijd verandert; wie heeft er gelijk of wie wint het gesprek… Zonde, want feedback geven gaat niet over scoren, maar over verbinden.
Vandaag ga ik het hebben over de kunst van feedback geven. Inmiddels ben ik 45 jaar en ben ik door schade en schande wijs geworden. Ik zal jullie de verhalen besparen en gewoon rechtstreeks mijn conclusies met jullie delen zodat je ze gelijk in je tool-box kunt stoppen. Feedback geven doe je niet door “alles of niets”-uitspraken te doen, maar door écht vanuit jezelf te praten. Geen “het is waardeloos” of “dit komt niet over” meer, maar feedback die helder, constructief en vooral menselijk is.

Het verschil tussen observeren en oordelen

Laat me eerst even terugspoelen om de uitgangspunten helder uiteen te zetten: Feedback geven begint altijd met observeren. Je neemt iets waar, je ziet of hoort bijvoorbeeld iets, en aan die observatie zit (nog) geen oordeel vast. Vervolgens wil je daar iets over zeggen. Prima, maar waar het vaak misgaat, is dat we van een observatie direct doorschieten naar een oordeel.

Een voorbeeld:

  Oordeel: "Die presentatie was echt slecht. Niemand kon er iets van volgen."

  Observatie: "Ik merkte dat sommige collega’s tijdens je presentatie op hun telefoons keken en dat er vragen kwamen over de opbouw van je verhaal."

Zie je het verschil? Het oordeel maakt het gesprek zwaar en confronterend. Je stelt iets op subjectieve wijze vast (“het is slecht”) en het klinkt alsof de hele wereld het zo ziet. Maar door te observeren, blijf je bij wat je hebt gezien of gehoord – en dat maakt feedback veel eerlijker én makkelijker te ontvangen.

Van winnen naar vanuit jezelf spreken

“Het is X.”

X zou in dit geval slecht kunnen zijn, of vervelend. Dit zijn oordelen, waardoor je een kans introduceert dat de ander zich afsluit voor je feedback.

“Iedereen vindt dit Y.”

Deze Y kan bijvoorbeeld staan voor ‘de verkeerde kant op gaan’ of ‘leuk’. Naast het oordeel spreek je hiermee ook nog eens voor anderen, en dat maakt het onnodig groot of onterecht.

“Dit gaat toch veel te Z.”

Z kan hier bijvoorbeeld ‘hard’ of ‘langzaam’ zijn. Ook dit is een oordeel welke wordt gebracht als een generieke waarheid.

Dit soort stellingen klinken wellicht overtuigend, maar wat bereik je ermee? Juist, een verdedigende reactie. En geef toe: als iemand jou op die manier aanspreekt, wil je vooral uitleggen waarom ze ongelijk hebben. Feedback geven is geen debatwedstrijd. Je wint niks als de ander zich verslagen voelt en je kan dit eenvoudig omdraaien door vanuit jezelf te praten.

Door vanuit jezelf te praten – ik zie, ik merk, ik voel – maak je de feedback zachter, eerlijker en vooral effectiever. Je nodigt de ander uit tot een gesprek, in plaats van een discussie.

De gouden formule voor gezonde feedback

1. Beschrijf wat je observeerde (zonder te oordelen of interpreteren):

   “Wat mij opviel, is dat je heel veel details gaf in de inleiding.”
   “Tijdens de vergadering viel het me op dat je veel vragen kreeg over de cijfers.”

2. Geef aan wat het effect was op jou of anderen:

   “Ik raakte daardoor een beetje het overzicht kwijt.”
   “Daardoor had ik het idee dat de kern van je voorstel minder goed overkwam.”

3. Kom met een opbouwende suggestie die gebaseerd is op wat jij nodig hebt:

   “Ik zou het fijn vinden als je de volgende keer eerst de hoofdpunten kort noemt, zodat ik snel het overzicht heb.”

        * Uit het boek Nonviolent communication (Rosenberg, 2015, p.6) ^{1 2}

Dit maakt feedback concreet, respectvol en vooral bruikbaar. De ander begrijpt wat je bedoelt, voelt zich niet aangevallen en kan er echt iets mee doen.

Door specifiek te zijn, vanuit jezelf te praten en oordelen achterwege te laten, bouw je aan vertrouwen. En laat dát nu precies zijn wat je nodig hebt voor succesvolle relaties.

Feedback geven gaat niet over “jouw waarheid” opleggen. Het gaat over verbinding, groei en samenwerken. Door te observeren, niet te oordelen en vanuit jezelf te spreken, wordt feedback geven een uitnodiging tot verbetering – niet een aanval.

Dus, de volgende keer dat je iemand feedback wilt geven, onthoud dit:

• Observeer, oordeel niet.
• Spreek vanuit jezelf en wat het met jou doet.
• Geef suggesties en betrek die op jezelf.

Het resultaat? Minder weerstand, meer begrip en betere samenwerking. En geloof me: dat voelt voor iedereen een stuk fijner! Goede feedback geven is een vaardigheid – hoe vaker je het oefent, hoe natuurlijker het wordt. 😊

Meer weten

Als je je echt in deze materie wilt verdiepen dan raad ik naast het boek (zie Bronnen) ook de volgende videoopname van de schrijver aan (schrik niet 3 uur lang):

Bronnen

1. Boek: Marshall B. Rosenberg, (2015). Nonviolent communication. A Language of Life (3de editie). PuddleDancer. ↩︎

2. Video: NVC Marshall Rosenberg - San Francisco Workshop (hierboven embedded) ↩︎